DIỄN CA LỊCH SỬ NÔM – THỂ TÀI, VĂN BẢN VÀ TÁC PHẨM – HOÀNG THỊ NGỌ

“Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.

Đó là câu thơ trong cuốn diễn ca Lịch sử nước ta bằng thơ lục bát của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi mới về nước, ở chiến khu, năm 1942. để giáo dục tinh thần yêu nước, chống Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Trong lịch sử văn học Việt Nam, cùng với bộ phận văn học viết bằng chữ Hán, văn học viết bằng chữ Nôm là một trong hai bộ phận quan trọng cấu thành nền văn học trung đại Việt Nam. Lịch sử hình thành và phát triển của nền văn học Nôm cũng gắn với lịch sử hình thành và phát triển của các thể tài Nôm như : Phú Nôm, Thơ luật Nôm, Truyện thơ Nôm, Ngâm khúc, Hát nói,… trong đó có thể tài Diễn ca lịch sử Nôm. Cụm từ Diễn ca lịch sử Nôm được dùng để chỉ những tác phẩm thơ ca viết bằng chữ Nôm có nội dung lịch sử, thể hiện bằng hai thể thơ riêng của dân tộc là lục bát và song thất lục bát.

Trong lịch sử văn học, Diễn ca lịch sử Nôm đã thực sự góp phần quan trọng làm rạng rỡ nền văn học, văn hóa dân tộc trong quá khứ. Những giá trị về nội dung, nghệ thuật và tác dụng giáo dục về truyền thống lịch sử, về đạo lý dân tộc, bổ sung cho chính sử… thể hiện trong hệ thống tác phẩm thuộc thể tài là sản phẩm tinh thần vô giá mà ông cha ta đã để lại qua nguồn thư tịch ghi chép bằng chữ Nôm. Ta biết rằng: lịch sử khi đã được diễn thành thơ ca thì dễ lưu truyền, phổ biến và dễ đi vào lòng người hơn. Tác dụng giáo dục của diễn ca lịch sử về truyền thống yêu nước, đạo lý dân tộc và phát huy, giữ gìn, bảo tồn những phẩm chất tốt đẹp của cha ông cũng vì vậy mà có hiệu quả hơn.

“Diễn ca lịch sử Nôm – Thể tài văn bản và tác phẩm” là công trình chuyên khảo nghiên cứu về thể tài Diễn ca lịch sử Nôm để làm rõ những vấn đề lý luận về thể tài và khai thác, phiên khảo, giới thiệu hệ thống văn bản tác phẩm trong phạm vi thể tài.

Cuốn sách gồm 2 phần chính:

Phần I: Khái luận về thể tài Diễn ca lịch sử Nôm;

Phần II : Tác phẩm diễn ca lịch sử Nôm (tuyển chọn, phiên âm, chú giải, giới thiệu).

Đây là một công trình công phu, rất giá trị của nhóm tác giả thuộc Viện Nghiên cứu Hán Nôm do bà Hoàng Thị Ngọ làm chủ biên được NXB Văn học – Trung tâm Nghiên cứu Quốc học xuất bản và phát hành.