XỨ AN NAM (5/7/1885 – 4/4/1886) – Léon Prudhomme – Huỳnh Phương Bá dịch
Cuốn sách “L’Annam du 5 Juillet 1885 au 4 Avril 1886” tác giả là Thiếu tướng Léon Prudhomme (1833 – 1921) – Tổng Chỉ huy lực lượng quân sự Pháp tại Huế, người có vai trò rất lớn trong quân đội Pháp đối với sự kiện chính biến Kinh thành Huế và phong trào Cần vương do vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết lãnh đạo.
Hàng trăm năm qua, “L’Annam du 5 Juillet 1885 au 4 Avril 1886” được rất nhiều học giả trong và ngoài nước trích dẫn mỗi khi đề cập đến chính biến kinh thành Huế và phong trào Cần vương, song tập sách chưa từng được dịch và công bố. Sở dĩ có sự quan tâm đó, là vì tác giả vừa là nhân chứng – một nhân vật cấp cao của chính quyền Pháp tại Đông Dương, vừa là sĩ quan cao cấp, nắm giữ nhiều thông tin chiến lược giữa chính quyền Pháp tại Đông Dương và triều đình nhà Nguyễn, nên đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh, đầy đủ, chính xác và thú vị về giai đoạn lịch sử quan trọng này.
Có thể nói “Xứ An Nam (5.7.1885 – 4.4.1886)” chứa ngồn ngộn sử liệu, ghi chép nhiều khía cạnh lịch sử, văn hoá độc đáo trải dài khắp Trung kỳ, mà trọng điểm là kinh đô Huế, là sự tinh tuyển các báo cáo nhật trình của quân đội cùng với ghi chép riêng của tác giả nên các sự kiện, nhân vật được đề cập có độ chính xác cao, giúp minh định nhiều thông tin quan trọng mà các tác phẩm cùng thời thường khiếm khuyết. Bị hấp dẫn bởi lượng thông tin mà tập sách đem lại, chúng tôi đã tiến hành dịch và chú giải tác phẩm này để giới thiệu cùng bạn đọc.
