TRUYỆN NAM TRUNG QUÂN ĐỐI CA – NGUYỄN NGHI

Trung quân đối ca là tác phẩm truyện thơ Nôm của Nguyễn Nghi (1773-1845), một tác giả trong dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền, Hà Tĩnh. Nguyễn Nghi tự Hồng Vũ, hiệu Chu Kiều là con thứ mười của Xuân quận công Nguyễn Nghiễm (1708-1776), là em cùng cha đại thi hào Nguyễn Du (1765-1820).

Trung quân đối ca là truyện Nôm viết theo thể thơ lục bát gồm 1090 câu, được diễn Nôm từ một phần trong tiểu thuyết Tùy Đường diễn nghĩa của Trung Quốc. TS. Nguyễn Thị Hoa Lê đã cho cho biết ông cũng chỉ điểm chọn các hồi trong một phần của tiểu thuyết Tùy Đường diễn nghĩa chứ không chọn theo thứ tự của lam bản.

Năm 1961-1962, GS. Nghiêm Toản đã trên cơ sở khảo dị kỹ 3 bản phiên âm quốc ngữ trên để tạo thành một bản và cho in thành nhiều kỳ trên tờ Luận đàm ở Sài Gòn. Sau đó, từ bản của GS. Nghiêm Toản con trai của cụ Võ Hoành là Võ Thu Tịnh đã tập hợp lại và cho in thành sách Quân Trung đối – Một áng văn Nôm cổ tại Paris, năm 1995. GS. Nghiêm Toản và Võ Thu Tịnh đều cho tác giả của bản diễn ca Nôm là Nguyễn Ức (em cùng mẹ với Nguyễn Du). Sau này, Thái Kim Đỉnh trong bài “Trao đổi ý kiến về tác giả truyện Nôm Quân trung đối” (đăng trong Văn hóa Hà Tĩnh, số 144, năm 2010) đã xác định Trung quân đối ca là của Nguyễn Nghi. Từ đó đến nay, tác phẩm và tác giả của Trung quân đối ca hầu như không thấy được nhắc đến trên văn đàn. Trong cuốn sách phiên khảo của mình, TS. Nguyễn Thị Hoa Lê đã từ nhiều nguồn tư liệu xác định rõ hơn về tác giả Nguyễn Nghi và tác phẩm Trung quân đối ca.

Với Trung quân đối ca Nguyễn Nghi đã thực sự tạo nên một tác phẩm có giá trị về nội dung, nghệ thuật, giầu tính nhân văn, hấp dẫn. Tác phẩm Trung quân đối ca đã được đương thời đón nhận và có văn sĩ đã từng đánh giá: chỉ “xếp sau Truyện Kiều” của Nguyễn Du.

Nay tác phẩm Trung quân đối ca của Nguyễn Nghi đã được TS. Nguyễn Thị Hoa Lê hoàn thành việc khảo cứu, phiên âm, chú giải một cách công phu, nghiêm túc, khoa học, được Trung tâm Nghiên cứu Quốc học ấn hành, xin trân trọng giới thiệu cùng quý độc giả.