Lâm Thị Mỹ Dạ – Hoàng Phủ Ngọc Tường:
“Đất anh thẳm sâu – Lúa em cúi đầu”
Những trái thị này, thơm mùa thu chín sớm. Những trang sách này, để đọc khi mưa buồn…
“Khi hôn lên câu thơ hay
Ấp trang sách vào mái ngực
Em nghe tim mình thổn thức
Thương người làm thơ đã mất
Trái tim giờ ở nơi đâu?”
Lâm Thị Mỹ Dạ viết những câu thơ này cho Hoàng Phủ Ngọc tường từ năm 1973, có lẽ khi họ vừa bắt đầu yêu…
Bài thơ “Anh đừng khen em” có chút gì như làm nũng của người đàn bà đang yêu. Nó vốn trìu mến riêng tư trong câu chuyện tưởng chỉ của hai người,
mà hôm nay, khi đã cách biệt chúng ta, nhà thơ hồ như muốn gửi lại cùng tất cả.
Lâm Thị Mỹ Dạ và Hoàng Phủ Ngọc Tường, 50 năm trước đã cầm tay nhau trong một tình yêu vô cùng ngọt ngào, lãng mạn để bên nhau một nửa thế kỷ vuông tròn. Một cuộc vuông tròn của cả cuộc đời và thi ca, mà ở đó, giữa họ, dường như đã ngầm một giao ước, sẽ trọn dâng cuộc đời và tình yêu của mình cho thi ca, và nắm tay nhau cho đến những giây phút cuối cùng.
Một năm trước đây, xem như đã hẹn, họ cùng nhau mang trăm năm về miền mây trắng…
“Trăm năm nào có gì đâu/ Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì” (Nguyễn Gia Thiều).
Nhưng, là bởi Lâm Thị Mỹ Dạ đã viết: “Mịt mù trong khoảng bể dâu/ Tuổi người một chấm biết đâu kiếm tìm”; và Hoàng Phủ Ngọc Tường đã viết: “Nợ người một khối u sầu/ Tìm người tôi trả ngày sau luân hồi”, mà giữa họ, sau cuộc đời của họ, có chúng ta, những người mộng mơ tìm kiếm trong dòng buồn muôn thuở nhân gian, còn có gì để người viết đắm đuối dù đắng cay, yêu thiết tha dù cuộc đời nhiều trớ trêu, nghiệt ngã…
Chúng ta, những người yêu thơ, đang thở, đang sống, đang lặng lẽ đọc cuộc đời và tình yêu của họ trên những trang thơ để lại:
“Trăm năm còn gió heo may”.
Để thấy vì sao khi Mỹ Dạ có câu thơ: “Mai kia tóc trắng mây trời/ Tuổi anh sâu nặng một đời trong em”, thì Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng viết: “Ta còn một kiếp phù du/ Hoá thành một kiếp đền bù cho em”.
Họ đã yêu nhau như thế nào. Tình yêu ấy đã dâng lên bao nhiêu cho những bài thơ say đắm, bao nhiêu còn lại để thương nhau trong cuộc đời dằng dặc mà chỉ để sống thôi cũng vốn chẳng dễ dàng?
Mà Hoàng Phủ Ngọc Tường nói như một niềm biết ơn vô hạn: “Để ta kể với phù vân/ Dù sao đời đã một lần có em”. Còn Lâm Thị Mỹ Dạ thì có những câu thơ như xác tín một đời nguyện yêu cho đến chết:
“Cuộc đời em vo tròn lại
Và ném vào cuộc đời anh
Nó sẽ lăn sâu tận đáy cuộc đời anh
Sâu cho đến tận… cái chết”.
Trịnh Công Sơn nói: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng… để gió cuốn đi”. Lâm Thị Mỹ Dạ và Hoàng Phủ Ngọc Tường “Trăm năm còn gió heo may”. Vậy cũng đủ để ta thức nghe mưa mà đọc cuốn sách này, trong tháng 7, một năm sau ngày họ ra đi mà không quên xác tín với chúng ra, rằng: “Làm sao có một cuộc đời
Để cho tôi ném đời mình vào đó
Mà không hề cân nhắc đắn đo
Rằng: cuộc đời ấy còn chưa đủ”.
(Lâm Thị Mỹ Dạ)
Trăm năm còn gió heo may –
Cuốn sách được ấn hành bởi NXB Hội Nhà văn, tháng 7.2024.
